Το να μένεις πιστός στον δρόμο που επιλέγεις είναι συνταγή ευτυχίας

Συνέντευξη της Νεκταρίας Καραντζή στον Θεοδόση Βαφειάδη και στο e-orfeas.gr

Πως προέκυψε το "Άφραστον Θαύμα" Νεκταρία; Πες μας για αυτή τη νέα δισκογραφική κατάθεση. Τι ακούσει κανείς στο cd αυτό;
Ν.Κ.: Το "Άφραστον θαύμα" είναι ένα ακόμα διπλό cd μας, με τον Χρόνη Αηδονίδη, που περιέχει βυζαντινούς εκκλησιαστικούς ύμνους. Ο δάσκαλός μου, μου έκανε την τιμή να ηχογραφήσω πλάι του, βυζαντινή μουσική ήδη σε τρία άλμπουμ, από το 2004. Αυτό είναι το τρίτο στη σειρά. 
Ο Χρόνης Αηδονίδης, ως γνωστόν, πέραν από ερμηνευτής και δάσκαλος της παράδοσής μας, έχει και εξαίρετες γνώσεις βυζαντινής μουσικής αφού σπούδασε τόσο πλάι στον ιερέα πατέρα του όσο και στον Θεόδωρο Χατζηθεοδώρου και μάλιστα είχε χρηματίσει για ένα διάστημα και ως πρωτοψάλτης σε εκκλησία των Βριλησσίων. Εγώ πάλι από παιδί σπούδασα βυζαντινή μουσική, ψάλλω επίσης από παιδί στο αναλόγιο και είχα ήδη ηχογραφήσει βυζαντινούς εκκλησιαστικούς ύμνους, πριν γνωρίσω τον Χρόνη Αηδονίδη, σε εκδόσεις του Ιερού Ησυχαστηρίου Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, όπου έψαλλα πλάι στον μακαριστό Γέροντα Πορφύριο. Οπότε, όταν γνώρισα τον κ. Αηδονίδη, σκεφτήκαμε ότι ήταν μια πολύ καλή ευκαιρία να ηχογραφήσουμε βυζαντινούς εκκλησιαστικούς ύμνους, κάτι που ήταν άλλωστε μέχρι τότε ανεκπλήρωτο όνειρό του. 
Ειδικά το "Άφραστον θαύμα" περιέχει ύμνους κυρίως της Μ. Εβδομάδας και όχι μόνο, αφού έχουμε περιλάβει σε αυτό και ψαλμούς του Δαβίδ, κρατήματα (δηλαδή τεριρέμ) κ.α.
Πρέπει όμως να σημειώσω και μία ακόμα ευτυχή συγκυρία. Τόσο σε αυτό το άλμπουμ όσο και στα δύο προηγούμενα. με βυζαντινούς ύμνους, είχαμε τη χαρά και τιμή να μας βοηθήσει και να συμμετέχει και ο δάσκαλός μου στη βυζαντινή μουσική, ο κ. Δημήτρης Βερύκιος, ο οποίος είναι πρωτοψάλτης στον Ι.Ν. Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Παναγίτσα Π. Φαλήρου), φιλόλογος και θεολόγος
και υπήρξε για μεγάλο διάστημα διευθυντής στη Σχολή Βυζαντινής Μουσικής της Ι. Μητρόπολης Πειραιά, όπου και φοίτησα. 
Είναι σπουδαία εμπειρία να δημιουργείς κάτι πλάι στους δασκάλους σου και με την υποστήριξή τους! Είναι από μόνο του μάθημα, ευθύνη, μα και μεγάλη χαρά και τιμή.

Οι δισκογραφικές εταιρείες πως αντιμετωπίζουν σήμερα τέτοιες - αντιεμπορικές όπως λέει και ο κ. Χρόνης - εργασίες; Πιστεύεις πως οι εκάστοτε εταιρειάρχες, παραγωγοί αλλά και οι ίδιοι οι δημιουργοί και οι καλλιτέχνες έχουν αντιμετωπίσει αυτό το αρχέγονο είδος μουσικής όπως έπρεπε;
Ν.Κ.: Οι δισκογραφικές εταιρείες, ως επί το πλείστον, ούτε έδειχναν ούτε δείχνουν ενδιαφέρον, παρά μόνο αν πλάι στον τίτλο "βυζαντινοί ύμνοι" υπάρχει ένα "χτυπητό" όνομα. Δυστυχώς, το κυνήγι της αγοράς σε κάνει να κρίνεις με βάση το "πόσο" και όχι με βάση το "τι". Δυστυχώς επίσης, στην κοινωνία μας σήμερα έχουμε μάθει να θεωρούμε, στην καλύτερη περίπτωση, "περιττή πολυτέλεια" οποιαδήποτε ιστορική αναφορά. Δεν ξέρουμε βασικά πράγματα για την ιστορία μας, πόσο μάλλον για την ιστορία της μουσικής μας. Οπότε πώς να εξηγήσεις ότι η βυζαντινή μουσική είναι, αν μη τι άλλο, μια πύλη επικοινωνίας μας με την αρχέγονη μουσική μας και τι αξία μπορεί να έχει αυτό για το σήμερα.
Υπάρχουν μόνο μεμονωμένες προσπάθειες και εξαιρέσεις. Από τους παραγωγούς μια εξαίρεση είναι και ο Ηλίας Μπενέτος, που είναι και ο παραγωγός του δίσκου αυτού, ο οποίος υποστήριξε εξ αρχής αυτήν την ιδέα, χωρίς ενδοιασμό και με την αισθητική που ταιριάζει σε αυτό το είδος μουσικής. Από τους καλλιτέχνες επίσης και τους δημιουργούς, προς τιμήν τους, είναι αρκετοί αυτοί που έχουν αναγνωρίσει έμπρακτα την αξία της βυζαντινής μουσικής. Για παράδειγμα ο ίδιος ο Μίκης Θεοδωράκης έχει συχνά αναφερθεί στην επιρροή του από τη βυζαντινή μουσική για τα έργα του. Το ίδιο και ο Χρήστος Λεοντής, ο Σταύρος Ξαρχάκος και πολλοί άλλοι. Δεν είναι τυχαίο. Η βυζαντινή μουσική είναι μια ανεξάντλητη πηγή πλούτου, που αν την είχαμε αξιοποιήσει όπως της αξίζει, τα πράγματα θα ήταν τελείως διαφορετικά για τη μουσική μας εν γένει και κυρίως για την αισθητική μας περί μουσικής.

Μετά από το "Άφραστον Θαύμα" που κυκλοφορεί ήδη, τι ακολουθεί;
Ν.Κ.: Ακολουθεί πρώτ' απ' όλα αυτό που έχουμε πει από καιρό, αλλά πολλές και διάφορες δυσκολίες μας εμπόδισαν να το πραγματοποιήσουμε, δηλαδή το βιβλίο του Χρόνη Αηδονίδη. Πρόκειται για την αυτοβιογραφία του, της οποίας την επιμέλεια έχω αναλάβει. Ήδη από το 2003 που τον γνώρισα και ξεκίνησα να μαθαίνω το παραδοσιακό τραγούδι κοντά του, είχα ένα κασετοφωνάκι και τον ηχογραφούσα είτε στα μαθήματα, είτε σε διάφορες ιστορίες που έλεγε. Κάποια στιγμή ξεκινήσαμε να γράφουμε και πιο συστηματικά. Δηλαδή αφιερώναμε ορισμένες ώρες μόνο και μόνο για να μου πει με τη σειρά ιστορίες από τη ζωή του και την καλλιτεχνική δραστηριότητα, με σκοπό κάποια στιγμή να τα αξιοποιήσουμε σε αυτό το βιβλίο. Το βιβλίο λοιπόν θα περιέχει, γραμμένα σε πρώτο πρόσωπο από τον ίδιο, τη ζωή του, ιστορίες από την καλλιτεχνική του πορεία, στοιχεία λαογραφίας όπως ο ίδιος τα περισώζει, ιστορίες για την δημιουργία πολλών τραγουδιών του, πλούσιο και ανέκδοτο φωτογραφικό υλικό, ξεχωριστή αναφορά στη σύζυγό του και στήριγμά του όλα αυτά τα χρόνια, την Φωτεινή Αηδονίδη και τέλος θα περιλαμβάνει και το περιεχόμενο ενός τετραδίου που μου έκανε δώρο την Πρωτοχρονιά του 2009, στο οποίο περιέχει όλες τις συμβουλές που κατά καιρούς μου έδινε, σχετικά με τη μουσική, από το 2003 που ξεκινήσαμε τα μαθήματα. Αυτό ειδικά το τελευταίο (το τετράδιο-λεύκωμα του Χρόνη Αηδονίδη) είμαι σίγουρη ότι θα φανεί πάρα πολύ χρήσιμο σε όλους όσοι ασχολούνται με τη μουσική, πολύ δε περισσότερο με το παραδοσιακό τραγούδι. Θα περιέχει επίσης και σπάνιο αλλά και ανέκδοτο οπτικοακουστικό υλικό.
Παράλληλα με το βιβλίο όμως, δουλεύουμε πάνω σε έναν καινούργιο δίσκο μου με παραδοσιακά τραγούδια. Θα είναι ο πρώτος προσωπικός μου δίσκος, με την καλλιτεχνική επιμέλεια του Χρόνη Αηδονίδη. Και βέβαια στα σχέδιά του περιλαμβάνεται και η δισκογραφική έκδοση σειράς ανέκδοτων έως τώρα παλαιών ηχογραφημάτων.

Νεκταρία πότε, που και πως άκουσες και γνώρισες πρώτη φορά τον Χρόνη Αηδονίδη; Αξίζει να μας πεις δυο λόγια για την πρώτη σας συνάντηση!
Ν.Κ.: Ο Χρόνης Αηδονίδης είναι αφορμή για να αγαπήσω το παραδοσιακό τραγούδι. Τον γνώρισα το 2003. Μέχρι τότε δεν είχα καμία επαφή με το παραδοσιακό τραγούδι, παρά μόνο με τη βυζαντινή μουσική. Θυμάμαι όμως ότι το 2000 φευγαλέα είχα ακούσει τη φωνή του στην τηλεόραση στο "Να 'μαν πουλί να πέταγα", ένα καθιστικό θρακιώτικο τραγούδι που τραγούδησε επ' ευκαιρία της υποδοχής της νέας χιλιετίας, στο Ναό του Ποσειδώνα στο Σούνιο. Εκεί είχα εντυπωσιαστεί για πρώτη φορά με τη φωνή του. Αργότερα άκουσα τυχαία στο ραδιόφωνο το "νανούρισμα" που είχε ερμηνεύσει σε δίσκο του Νίκου Κυπουργού, σε μουσική του συνθέτη και στίχους της Λίνας Νικολακοπούλου. Δεν ήξερα τότε ποιός το έλεγε. Το άκουσα τυχαία στο ραδιόφωνο και το ηχογράφησα από εκεί με ένα κασετοφωνάκι που είχα μαζί μου. Αυτό το μικρό απόσπασμα κάθε βράδυ που γυρνούσα από τη δουλειά το έβαζα πριν κοιμηθώ για να ξεκουράζομαι. Μετά έμαθα ότι η υπέροχη αυτή φωνή είναι του Χρόνη Αηδονίδη. Και τότε έμαθα ποιός ακριβώς είναι ο Χρόνης Αηδονίδης και ποια η μεγάλη προσφορά του σ' αυτόν τον τόπο. Έτσι, όταν θέλησα να κάνω κάτι για ξεκούραση από τις σπουδές μου τότε και τη δουλειά, πήγα και τον βρήκα στο Ίδρυμα Ζήση στο Χαλάνδρι, όπου δίδασκε και άρχισα κοντά του τα μαθήματα. Έτσι, εν συντομία, τον γνώρισα. Και βέβαια δε θα ξεχάσω ποτέ πόση εντύπωση μου έκανε ως δάσκαλος ήδη από την πρώτη ημέρα, κυρίως χάρη στην ταπεινότητά του, την απλότητα και την καλοσύνη του, αρετές που είχα την ευκαιρία αργότερα, με τα ιδιαίτερα μαθήματα που ξεκίνησα σχεδόν μετά από 3-4 μήνες, κοντά του, να διαπιστώσω ακόμα περισσότερο.

Σου έχουν κάνει πολλές φορές αυτή την ερώτηση, το ξέρω…αλλά πως είναι να είσαι μαθήτρια και συνεργάτης ενός τέτοιου ιστορικού πλέον καλλιτέχνη-δημιουργού και σπουδαίου ανθρώπου; Πως νιώθεις όταν πρόσφατα γράφει για σένα στο σημείωμα του δίσκου: "Η σκέψη ότι η εκλεκτή μου μαθήτρια και πλέον συνεργάτιδα συνεχίζει το δικό μου έργο στην αλυσίδα της μακραίωνης ελληνικής μουσικής παράδοσης, με αναπαύει."
Ν.Κ.: Νομίζω δεν υπάρχουν λόγια που να περιγράφουν ακριβώς αυτό που αισθάνομαι. Βέβαια είναι τόση γλυκύτητα και η απλότητα του χαρακτήρα του Χρόνη Αηδονίδη που όταν είσαι κοντά του δεν σε κάνει να αισθάνεσαι εύκολα το άγχος από το βάρος της αξίας του και της προσφοράς του. Όταν βέβαια είμαστε επί σκηνής και τον ακούω δίπλα μου ζωντανά να τραγουδάει, πάντα νιώθω ρίγος και συγκίνηση και, όπως και να το κάνεις, ακούγοντας τον Χρόνη Αηδονίδη, μετά δύσκολα ανοίγεις το στόμα σου να τραγουδήσεις... Κι αυτό είναι πάντα το άγχος μου επί σκηνής, να προσπαθώ να έχω μια όσο το δυνατόν αντάξια της γενναιοδωρίας του προς το πρόσωπό μου παρουσία. 
Αυτή η γενναιοδωρία του άλλωστε είναι το πιο σπουδαίο, για μένα, χαρακτηριστικό του, ως δασκάλου, κι αυτό αποδεικνύουν και τα λόγια του. Ξέρω ότι δεν υπάρχει συνέχεια του Χρόνη Αηδονίδη. Η φωνή και η προσφορά του είναι μοναδική και αναντικατάστατη. Αυτό που υπόσχομαι όμως να κάνω, σεβόμενη τη γενναιοδωρία του στο πρόσωπό μου, είναι να συνεχίσω την πορεία που ο ίδιος μου έχει δείξει και με έχει διδάξει. Δηλαδή να ασχοληθώ με την παραδοσιακή μουσική από την ίδια σκοπιά που ασχολείται εκείνος όλα αυτά τα χρόνια, συνδυάζοντας τη με τη λαογραφία, όχι επαγγελματικά αλλά με ερασιτεχνική αγάπη και μεράκι και με προσοχή και σεβασμό.

Είσαι ψάλτρια από 9 χρονών. Έχεις σπουδάσει και αγαπάς την βυζαντινή και παραδοσιακή μουσική. Είσαι απόλυτα αφοσιωμένη στον δρόμο αυτό…θα ήθελες όμως να ερμηνεύσεις και άλλα πράγματα (έντεχνο – λαϊκό) στο σημερινό ελληνικό τραγούδι ή δε σε αφορά κάτι τέτοιο;
Ν.Κ.: Δε θα ήθελα να ασχοληθώ με άλλο είδος, όχι μόνο γιατί δεν έχω την επιθυμία αλλά γιατί κάτι τέτοιο θα ήταν σα να αθετώ την υπόσχεσή μου προς τον δάσκαλό μου. Αλλά επίσης δε νομίζω ότι κάνω για άλλο είδος. Εξάλλου, το να μένεις πιστός στον δρόμο που επέλεξες, όσο δύσκολος κι αν είναι κι όσες σειρήνες κι αν ακούς γύρω σου, είναι συνταγή ευτυχίας...